Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
«… Στώμεν καλώς και άνω σχόντες
τας καρδίας επικαλεσθώμεν την συνδρομήν
του Κυρίου και με τον σταυρόν ως εγκόλπιον
ας οδεύσωμεν την λεωφόρον της νίκης…».
Κ. Κολιτσίδας, 1 Νοεμβρίου 1940
Η πρώτη συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων, μετά την κήρυξη του πολέμου, διεξήχθη την 1η Νοεμβρίου 1940, ημέρα Παρασκευή, και περιλάμβανε -ουσιαστικά- δύο ομιλίες-χαιρετισμούς, πρώτα του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Κωνσταντίνου Κολιτσίδα και κατόπιν του Δημάρχου Αθηναίων Αμβροσίου Πλυτά[1]. Έπειτα αποφασίσθηκε να συνεχιστεί η συνεδρίαση μία εβδομάδα μετά. Τελικώς, επιτεύχθηκε η σύγκληση του Δημοτικού Συμβουλίου δεκαπέντε ημέρες αργότερα, δηλαδή την Παρασκευή 15 Νοεμβρίου 1940.
Κωνσταντίνος Κολιτσίδας.
Πρόεδρος με στολή
Στην απόλυτη παραμέληση της πραγματικής ιστορίας της πόλεως των Αθηνών, μέγα τμήμα καταλαμβάνει η έλλειψη εξιστορήσεως των εξελίξεων μέσω του Δήμου Αθηναίων και του κυρίαρχου οργάνου του, δηλαδή του Δημοτικού Συμβουλίου. Το κυρίαρχο όργανο διοικήσεως της πόλεως, σε παραλληλισμό με τον εκάστοτε δήμαρχο, στάθηκε πάντα στο ύψος των περιστάσεων, γεγονός που προσδίδει ακόμη περισσότερη αίγλη στην ελληνική πρωτεύουσα.
Μεταξύ άλλων επιστρατεύθηκε ο έφεδρος αξιωματικός Κ. Κολιτσίδας, ο οποίος ένστολος εμφανίσθηκε να προεδρεύσει του Σώματος προκαλώντας συγκίνηση με την ομιλία του. Εξάλλου, η ομιλία που αναδημοσιεύουμε καταγράφεται ως η πρώτη αντίδραση του Σώματος του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Αθηναίων στην κήρυξη του πολέμου, αποτελώντας πλέον σημαντικό ιστορικό τεκμήριο.
Σπουδές
Ο Κ. Κολιτσίδας, γιος του Αθανασίου και της Αικατερίνης, το γένος Κυριαζή, γεννήθηκε στον Άγιο Φλώρο της Μεσσηνίας, το 1892[2]. Αποπεράτωσε τις εγκύκλιες σπουδές του στην Καλαμάτα και συνέχισε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου έλαβε και το δίπλωμά του. Μόλις επέστρεψε από την Αδριανούπολη, όπου υπηρέτησε τη θητεία του, το έτος 1923, παντρεύθηκε τη Λουκία Ν. Κουσιάκη, με την οποία απέκτησε τρία παιδιά[3]. Δύο κορίτσια, την Καίτη, σύζυγο Γ. Καραμιτσάνη, και τη Λιλίκα, σύζυγο Ιωάννου Βαρελά, καθώς επίσης και έναν γιο, τον Αθανάσιο.
Εξελέγη δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων στις κρίσιμες εκλογές της 11ης Φεβρουαρίου 1934 και το δεύτερο έτος αυτής της δημοτικής περιόδου κατέλαβε τη θέση του Αντιπροέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου, με Πρόεδρο τον Κωνσταντίνο Βάλβη. Όταν αποχώρησε από τον Δήμο Αθηναίων ο Κωνσταντίνος Κοτζιάς για να διατελέσει Υπουργός Διοικητού Πρωτευούσης, τη θέση του Δημάρχου Αθηναίων κατέλαβε ο Αμβρόσιος Πλυτάς και ο Κωνσταντίνος Κολιτσίδας ανέλαβε τα καθήκοντα του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου.
Αναγνώριση
Διατήρησε δε τη θέση αυτή μέχρι την παύση της Δημοτικής Αρχής από τους Γερμανούς. Άνθρωπος με υψηλά ιδανικά, εσωτερική καλλιέργεια, πλούσιες γνώσεις, μεθοδικότητα και ανθρωπισμό διακρίθηκε για την εργατικότητα και την αντικειμενικότητά του. Υπήρξε ουσιαστικός παράγων των μεγάλων αλλαγών και των σπουδαίων θεσμικών εφαρμογών που έλαβαν χώρα στην πρωτεύουσα την εξαετία 1934-1940. Το έργο του, τόσο στο επίπεδο της μελέτης και του προγραμματισμού όσο και στα στάδια εφαρμογής, απαιτεί την εκπόνηση ιδιαίτερης μονογραφίας.
Αρκούμαστε να σημειώσουμε ότι παρέμειναν μνημειώδεις οι εισηγήσεις του για το Δημοτικό Βρεφοκομείο, τις Παιδικές Κατασκηνώσεις, την Εταιρεία Αεριόφωτος, την επέκταση του Πολεοδομικού Σχεδίου, την αποκατάσταση των προσφυγικών πληθυσμών, τα Κέντρα Νεότητος κ. ά[4]. Όσες φορές υπέβαλε υποψηφιότητα για την κατάληψη της θέσεως του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου ψηφίσθηκε ομόφωνα από το σύνολο των συναδέλφων του, περίπτωση μοναδική στην ιστορία του πρώτου Δήμου της χώρας και δείγμα της καθολικής αποδοχής του Σώματος.
Προσφορά
Άγνωστη παρέμεινε η πολυποίκιλη προσφορά του στο κοινωνικό σύνολο και οι διακεκριμένες αγαθοεργίες του. Από τους υποστηρικτές και κύριους παράγοντες της δημιουργίας των σχολών «Φοίνιξ», του ομώνυμου Σωματείου, υπήρξε ο κινητήριος μοχλός για την ανάπτυξη των Σχολών αυτών στην περιοχή του Αγίου Μελετίου[5].
Ασχολήθηκε με την περίθαλψη, την εκπαίδευση και την παιδεία των παιδιών στις αθηναϊκές φτωχογειτονιές και το ιατρείο του υπήρξε τόπος δωρεάν παροχής υπηρεσιών σε όλη τη διάρκεια της Κατοχής. Μεταπολεμικά, όταν αποκαταστάθηκε η τάξη, κατέλαβε εκ νέου τη θέση του στο Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Αθηναίων. Μετέστη στην Αιωνία Ανατολή στις 30 Νοεμβρίου 1950, σε ηλικία μόλις 58 ετών.
Ο λόγος του Προέδρου του Δημοτικού Συμβουλίου Αθηναίων, Κ. Κολιτσίδα μετά την κήρυξη του πολέμου
«Κύριοι,
Επιλαμβάνομαι της ευκαιρίας και ως μόνος αντιπρόσωπος του Στρατού κατά την παρούσαν Συνεδρίασιν (σ.σ.:εννοεί στρατευμένος) να σας μεταφέρω τους ενθουσιώδεις χαιρετισμούς της Μονάδος εις την οποίαν υπηρετώ. Ο ενθουσιασμός του Στρατού μας, Κύριοι, είναι άνευ προηγουμένου. Πρέπει να ήμεθα υπερήφανοι διά τον ενθουσιασμόν αυτόν τον οποίον ουδέποτε ητενίσαμεν, διαπιστώ δε τούτο εν συγκρίσει προς προηγουμένας επιστρατεύσεις.
Από της 6ης πρωϊνής της παρελθούσης Δευτέρας, Κράτος Ευρωπαϊκόν διεκδικούν υπέρ αυτού το προβάδισμα του αρχαίου και νέου Πολιτισμού εκήρυξε τον πόλεμον κατά της Ελλάδος. Ο πόλεμος αυτός είχε καταστή κοινόν μυστικόν.
Από πολλών μηνών απεκρύπτετο. Η πολιτική σκοπιμότης, συμφέροντα εθνικά δεν έφερον αυτόν εις την επιφάνειαν, αλλά τίνος Έλληνος η ψυχή δεν ενθυμείται τον άνανδρον τορπιλλισμόν της Έλλης μας, του ηρωϊκού αυτού πολεμικού μας σκάφους το οποίον δεν ευρίσκετο ούτε εις τον Ναύσταθμον, αλλ’ επήγε να αντιπροσωπεύση το Κράτος εις το Πανελλήνιον προσκύνημα της Μεγαλόχαρης της Τήνου. Λέγω άνανδρον τορπιλλισμόν με όλην την σημασίαν της λέξεως, άνανδρον διότι το σκάφος εκείνο το οποίο ετορπίλλισε την Έλλην μας ανήκε εις το Κράτος το οποίον ουδέποτε εγνώρισε την νίκην. Εγνώρισε μόνον δολοφονίας, πολιτικάς δολοπλοκίας και απιστίας συμμαχικάς και επ’ αυτών μόνον εστηρίχθη διά να βελτιώση το έδαφός του.
Εγνώρισε μόνον την… νίκην του Ιντσόντζο, την είσοδον εις Ρώμην, την κατάληψιν της Αλβανίας και της Αιθιοπίας, διά να αποκτήση τρία στέμματα και δεν ξέρω πόσα διαδήματα και να υποδουλώση ξένους λαούς. Τοιούτον αντίπαλον έχομεν σήμερον. Ίσως να θελήση κανείς μέσα εις την ψυχήν του να αντιλέξη και να είπη αντίπαλον 42.000.000 και ημείς είμεθα 9.000.000. Ας μη πτοηθή η ψυχή του, ας αναπολήσωμεν εις την μνήμην μας την ελληνικήν Παλιγγενεσίαν. Ας ενθυμηθώμεν ότι προ 125 ετών μία δραξ ανθρώπων οι οποίοι ούτε καν ελεύθεροι ήσαν, ούτε να σκεφθούν καν ηδύναντο, κατέβαλον μία Αυτοκρατορίαν, την μεγαλειτέραν των Αυτοκρατοριών της εποχής εκείνης.
Η δραξ αυτή των ανθρώπων με μόνον έμβλημα την ψυχικήν ρώμην αντετάχθη ερρωμένως εναντίον του τότε λεγομένου τυράννου, να ελευθερώση την γωνίαν αυτήν της γης την οποίαν ημείς οι μεταγενέστεροι επεξετείναμεν και πρέπει να επεκτείνωμεν ακόμη περισσότερον. Πρέπει λοιπόν να νικήσωμεν οπωσδήποτε, διότι αλλοίμονον εάν νικηθώμεν.
Αν νικηθώμεν δεν θα έχωμεν τον τύραννον τον προ 120 ετών, διότι τότε είχομεν ελευθερίαν θρησκείας, ελευθερίαν γλώσσης. Δι’ αυτό είπον “εναντίον του τότε λεγομένου τυράννου” αν νικηθώμεν θα έχωμεν τυραννίαν άνευ προηγουμένου χωρίς να γνωρίζωμεν αν εις το μέλλον θα ευρεθή ένας Κολοκοτρώνης, μία Φιλικήν Εταιρία δια μίαν νέαν Ελληνικήν παλιγγενεσίαν.
Διά να νικήσωμεν όμως πρέπει όλοι με μια ψυχή με ένα σώμα αφίνοντες κατά μέρος πάσαν γνωστήν ή άγνωστον πολιτικήν, να επιστρατευθώμεν υπέρ του Έθνους διά να δείξωμεν εις τους ποταπούς εχθρούς μας ότι δεν θα μπορέσουν να παίξουν εν ου παικτοίς…
Κύριοι, δεν θέλω να σας κουράζω, περισσότερον, το εθνεγερτήριον σάλπισμα ήχησεν και οι μυριόστομοι ευχαί υπέρ της νίκης αντηχούν από πέρατος εις πέρας της Ελλάδος. Στώμεν καλώς και άνω σχόντες τας καρδίας επικαλεσθώμεν την συνδρομήν του Κυρίου και με τον σταυρόν ως εγκόλπιον ας οδεύσωμεν την λεωφόρον της νίκης, βέβαιοι όντες ότι θα έλθη η ανάστασις του Έθνους και μία νέα Ελληνική Αυτοκρατορία θα γεννηθή από τον Τιτάνειον αυτόν αγώνα».
Κωνσταντίνος Κολιτσίδας
1 Νοεμβρίου 1940
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Εστία» Τρίτη 29 Οκτωβρίου 2024
