Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Πίνακας του John George Brown (1865).
Η παιδική κακοποίηση είναι παλαιά και μάλλον πονεμένη ιστορία και η 19η Νοεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα εναντίον της Κακοποίησης των Παιδιών. Πρόκειται για θέμα που χάνεται στα βάθη της ανθρώπινης ιστορίας και μόνο σχετικά πρόσφατα αντιμετωπίζεται το θέμα με ευαισθησία και νομικούς ορισμούς. Θα σταθούμε, ωστόσο, σε ένα περιστατικό που συνέβη στην Αθήνα (1907)[1] και απασχόλησε την κοινή γνώμη και τον Τύπο της χώρας μας.
Το θέμα έφερε στην επιφάνεια ο δημοσιογράφος Τιμολέων Σταθόπουλος[2] Έγραψε ότι ένα παιδί, ο φτωχός βιοπαλαιστής Χρήστος Ζήσης, πωλούσε κάρτες μπροστά από το ταχυδρομείο, προσπαθώντας να εξοικονομήσει τα προς το ζην. Ο αστυφύλακας Φώτης Ραράς, που ήθελε να το παρατηρήσει, το βούτηξε από το αυτί με τόση δύναμη και βιαιότητα, ώστε του ξεκόλλησε τον λοβό!
Απόπειρα συγκάλυψης
Έτσι, ξεκινούσε μια περιπέτεια που έκανε τους ευαίσθητους ανθρώπους να αγανακτήσουν. Κάποιοι σπλαχνίστηκαν το κακόμοιρο παιδί, περιμάζεψαν το τεμάχιο του αυτιού που είχε αποκοπεί και το πήγαν στο Πολιτικό (Δημοτικό) Νοσοκομείο. Εκεί έγινε προσπάθεια να συγκολληθεί, αλλά απέτυχε. Έτσι, το παιδί, φτωχό και απροστάτευτο, έμεινε στην ουσία και ακρωτηριασμένο.
Καταβλήθηκε προσπάθεια για να συγκαλυφθεί η υπόθεση, αλλά όσοι επιχείρησαν να αποκρύψουν το γεγονός βρέθηκαν μπροστά στον μαχητικό Τ. Σταθόπουλο. «Μη δέρνετε τα παιδιά» έγραφε και ξαναέγραφε με αφορμή την περιπέτεια του μικρού Ζήση. Έφτασε στο σημείο να κάνει λόγο για άνανδρη κοινωνία, η οποία ξέσπα πάνω στις γυναίκες και στα παιδιά[3]
Δικαστικός αγώνας
Ακολούθησαν και άλλοι δημοσιογράφοι. Ο Άδωνις Κύρου της «Εστίας» πήγε το παιδί να το εξετάσει ο χειρουργός και μετέπειτα ακαδημαϊκός Γεράσιμος Φωκάς (1861-1937), και ζήτησε να εκδοθεί γνωμάτευση. Πράγματι, ο γιατρός εξέδωσε πιστοποιητικό βεβαιώνοντας την κατάσταση. Τότε, ο Κύρου και η εφημερίδα του ανέλαβαν δικαστικό αγώνα για τη δικαίωση του παιδιού.
Πλέον, ως ηθικός αυτουργός κατηγορούνταν και ο διευθυντής της Αστυνομίας, ο οποίος είχε πει ότι επρόκειτο απλά μία γρατζουνιά. Τη δική του άποψη είχαν στηρίξει και πολλοί δημοσιογράφοι, οι οποίοι ωστόσο εξεμάνησαν όταν αποκαλύφθηκε η αλήθεια. Εν τω μεταξύ, φαίνεται πως δεχόταν πιέσεις και το παιδί, το οποίο έτρεμε σαν το ψάρι όσες φορές υποχρεωνόταν να εμφανιστεί στο Πλημμελειοδικείο.
Αυστηρή ποινή
Ωστόσο, οι πιέσεις εκ μέρους του Τύπου δεν πήγαν χαμένες. Πρώτα ο διευθυντής της Αστυνομίας αναγνώρισε τι είχε συμβεί στην πραγματικότητα. Έπειτα επέβαλε δεκαπενθήμερη φυλάκιση, δηλαδή την ανώτερη ποινή που είχε δικαίωμα, στον υπαίτιο και έστειλε τον φάκελο στον εισαγγελέα για τα περαιτέρω. Ο Τ. Σταθόπουλος, που είχε πρωτοστατήσει στην ανάδειξη της υπόθεσης έγραφε: «Επιθυμούμε να είμεθα φίλοι και βοηθοί της Αστυνομίας εις την διεξαγωγήν του αληθώς δυσχερεστάτου έργου της. Αλλ΄ ας μη λησμονή τους όρους της συνεργασίας αυτής, οι οποίοι είναι νομιμότης, ηθικότης, καθήκον, δικαιοσύνη, ειλικρίνεια»! Η υπόθεση του αυτιού του μικρού βιοπαλαιστή στάθηκε αφορμή για να πραγματοποιηθεί και ξεκαθάρισμα στην Αστυνομία, από την οποία απομακρύνθηκαν περισσότεροι από πενήντα άνδρες[4]
Η απόφαση, η ανατροπή και η… άνανδρη κοινωνία
Περισσότερο αυστηρή φάνηκε η Δικαιοσύνη. Πρωτοδίκως καταδίκασε ερήμην τον αστυφύλακα σε φυλάκιση τεσσάρων ετών για την κακοποίηση του παιδιού. Η δίκη επαναλήφθηκε, οκτώ μήνες αργότερα, και πολλοί ήταν εκείνοι που έσπευσαν ως μάρτυρες υπερασπίσεως του αστυφύλακα. Η ποινή του μετριάστηκε σε οκτώ μήνες. Ωστόσο, η δημοσιότητα που έλαβε το θέμα αποτέλεσε το πρώτο ισχυρό μήνυμα για την ελληνική κοινωνία σε σχέση με την κακοποίηση των παιδιών. Εξάλλου, ο Τ. Σταθόπουλος συνέχισε τον αγώνα του, γράφοντας πως «οι εξ επαγγέλματος νταήδες, όταν δεν είναι δολοφόνοι, είναι παλληκαράδες μόνον στις γυναίκες και στα παιδιά. Όλοι αυτοί είναι άνανδροι. Και, ως τοιούτοι, ως άνανδροι, επιβάλλονται στην κοινωνία. Αυτό σημαίνει πως και η κοινωνία αυτή είναι πλέον άνανδρη»[5]
