Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Υπάρχουν ελληνικές λέξεις που γεννήθηκαν σε συγκεκριμένη χρονικά στιγμή, αλλά δεν ευδοκίμησαν και δεν εισήλθαν στα λεξικά μας και ας ήταν αρμονικές και εύηχες. Στην κατηγορία αυτή ανήκει και η λέξη «ωραιογραφία», η οποία δεν περιλαμβάνεται στα σύγχρονα χρηστικά λεξικά, συμπεριλαμβανομένου και αυτού της Ακαδημίας Αθηνών[1]. Από τα στοιχεία που διαθέτουμε μέχρι τώρα γεννήθηκε το 1904 από τον Έλληνα Φιλέα Φογγ, όπως ήταν το ψευδώνυμο του δημοσιογράφου, λογοτέχνη και θεατρικού συγγραφέα Γεωργίου Τσοκόπουλου, ο οποίος της αφιέρωσε ένα χρονογράφημά του αποδίδοντάς της και ιδιαίτερο νόημα. Ο έμπειρος εφημεριδογράφος κατέγραφε την μόδα της εποχής που ήθελε τις στήλες των εφημερίδων να περιγράφουν τις όμορφες γυναικείες παρουσίες στις διάφορες εκδηλώσεις. Δηλαδή εν ολίγοις αναφερόταν στο φαινόμενο το οποίο οι νεότεροι γνωρίσαμε ως κοσμική κίνηση.
Φιλανθρωπική δεξίωση με έντονη τη γυναικεία παρουσία, 1912 περίπου.
Είναι εντυπωσιακός ο τρόπος που απέδιδαν τις γυναικείες παρουσίες οι δημοσιογράφοι της εποχής. Κατέγραφαν ονόματα, παρέτασσαν επίθετα, συνέπλεκαν ιδιότητες, χρησιμοποιούσαν υπερθετικά επίθετα, κορφολογούσαν λέξεις από τα ανθολόγια και δανείζονταν άλλες από την πτηνολογία, τη χρωματολογία, τη μετεωρολογία, την μελισσοκομία αλλά και την αγγειοπλαστική! Διαβάζοντας τις σχετικές περιγραφές σε παλαιές εφημερίδες δικαιώνουμε τον Γ. Τσοκόπουλο, ο οποίος προέβλεπε ότι οι επόμενες γενιές θα έχουν την πεποίθηση πως την Ελλάδα κατοικούσαν γυναίκες που έμοιαζαν με άνθη ιωδών αποχρώσεων ή με φωτεινά μετέωρα, μέλισσες και ταναγραίες!
Ο ρομαντισμός και η ευγένεια, στοιχεία που κυριαρχούσαν στον δημόσιο λόγο περί γυναικών τις πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, αποτυπώνονταν και στις στήλες των εφημερίδων. «Κάτι πρέπει να έλθει να μας πρασινίσει τη ζωή», έγραφε ο Γ. Τσοκόπουλος θεωρώντας πως ο κόσμος είναι μάταιος και δεν αξίζει να περνούμε τον χρόνο μας με διαρκείς αγωνίες, λύπες και απογοητεύσεις[2]. Ζητούσε λοιπόν και οι άνθρωποι του Τύπου στην Ελλάδα να αντιγράψουν τον πολιτισμό που αναπτυσσόταν κυρίως στην Αμερική και ήθελε να αναγράφονται στις εφημερίδες οι ωραίες ενός χορού ή μίας εσπερίδας ή εκείνες που παρευρέθηκαν σε μία παράσταση.
Εξάλλου, όπως τόνιζε, μια νέα κατηγορία εργαζομένων θα γεννιόταν, οι «ωραιογράφοι», τους οποίους γνωρίσαμε στα νεότερα χρόνια ως κοσμικογράφους! Κατά καιρούς η λέξη ωραιογραφία χρησιμοποιήθηκε από άριστους χειριστές του λόγου. Όπως ο συγγραφέας, δημοσιογράφος και κριτικός του θεάτρου και της λογοτεχνίας Θεμιστοκλής Αθανασιάδης Νόβας (1896 – 1961). Υπήρξε στιλίστας του λόγου και στέλνοντας στην Αθήνα κριτική για μια έκθεση ζωγραφικής που γινόταν στη Σουηδία έγραφε πως δεν ήταν «ωραιογραφία αλλά πιστή αναπαράστασις»[3]. Αλλά και ο έμπειρος δημοσιογράφος Μιχαήλ Ροδάς (1884 – 1948) σε κριτική που έγραψε για το βιβλίο «Οι απόκληροι του έρωτα», ένα αθηναϊκό μυθιστόρημα του Αδαμάντιου Παπαδήμα, έκανε λόγο περί Μπωντλερικής αμαρτωλής ποίησης και θαυμαστής ωραιογραφίας.
Γεώργιος Τσοκόπουλος (1871-1923). Σκίτσο (1915).
Σποραδικές βεβαίως χρήσεις της λέξης εντοπίζουμε σε μεταπολεμικά κείμενα, σχεδόν πάντα ωστόσο με την έννοια της παρωχημένης λογοτεχνικής και ιστορικής ωραιογραφίας. Πάντως, ο επίλογος του περί ωραιογραφίας και ωραιογράφων άρθρου του Γ. Τσοκόπουλου ήταν θαυμάσιος και προέβλεπε επιτυχώς πως το μέλλον τους ανήκει. Έγραφε ότι οι κυρίες θα τους θυμόντουσαν με ευγνωμοσύνη μέχρι τα βαθιά γεράματά τους, οι νέες θα τους περιποιούνταν και τα «φιντανάκια» θα προσπαθούσαν να αποκτήσουν προκαταβολικά την εύνοιά τους[4]. «Κατ’ έτος στρώνοντες με άνθη τους δρόμους που περνούν οι άλλοι θα περνούν και αυτοί επάνω εις ροδόφυλλα και κάτω από κρύσταλλα μυρωμένης δρόσου», έγραφε ο Φιλέας Φογγ, ο οποίος μάλλον δεν θα απολάμβανε τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το ωραίο φύλο στις ημέρες μας[5].
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 29 Αυγούστου 2016.
