Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Πριν από 110 χρόνια, το 1910, αποσυρόταν από την κυκλοφορία ένα από τα πλέον αγαπημένα νομίσματα των λαϊκών τάξεων. Επρόκειτο για τους περίφημους χάρτινους «λιμοκοντόρους», δηλαδή μονόδραχμα και δίδραχμα χαρτονομίσματα, τα οποία έζησαν μία ολόκληρη 25ετία και αποσύρθηκαν απαξιωμένα και προς απογοήτευση των μόρτηδων του Ψυρρή, που κατόρθωναν να γεμίζουν τις τσέπες τους με χαρτονομίσματα, έστω της μίας και των δύο δραχμών.
Η λέξη λιμοκοντόρος είναι σκωπτική και σύνθετη, εκ του λιμού (:πείνα) και κόντες, δηλαδή ο λιμασμένος κόντες. Χρησιμοποιείτο κυρίως για τους νέους, οι οποίοι παρά την πενία τους ντύνονταν και στολίζονταν επιδεικτικά προκειμένου να κάνουν εντύπωση στους άλλους. Γι’ αυτό, καθ’ υπερβολήν, ο Ν. Γιοκαρίνης είχε υποστηρίξει κάποτε ότι ίσως στη σύνθεση της λέξεως να περιλαμβανόταν και ο ντόρος (λιμός + κόντες + ντόρος). Δηλαδή, ο κόντες που είναι λιμασμένος αλλά κάνει ντόρο γύρω από το άτομό του!
Πάντως η πλούσια ιστορία των χαρτονομισμάτων – λιμοκοντόρων ξεκίνησε το 1885, όταν φυγαδεύθηκαν από την αναγκαστική κυκλοφορία, στο εξωτερικό, τα αργυρά δίδραχμα, μονόδραχμα, πεντηκοντάλεπτα και εικοσάλεπτα. Τότε επινοήθηκαν τα χάρτινα και κυκλοφόρησαν αφού καθιερώθηκαν με Νόμο. Περιέπεσαν όμως στην κοινή χλεύη αμέσως μετά την κυκλοφορία τους. Οι Έλληνες, συνηθισμένοι στα ωραία αργυρά νομίσματά τους, απαξίωναν τα χάρτινα και τους έδιναν την προσωνυμία του «λιμοκοντόρου», την οποία χρησιμοποιούσαν για να εκφράζουν την περιφρόνησή τους.
Με τους φτωχούς αυτούς «λιμοκοντόρους» πλήρωναν τις κούρσες με τις άμαξες, τις διαδρομές των τραμ, τα γλυκίσματα, τα σπίρτα, τα τσιγάρα… Αλλά μετά την πτώχευση του 1893 οι… κακόμοιροι λιμοκοντόροι δεν χρησίμευαν σχεδόν σε τίποτα. Εν τω μεταξύ, είχαν καταντήσει πραγματική αηδία. Κουρέλια επικολλημένα παντοιοτρόπως είχαν απολέσει τα περισσότερα την αρχική τους μορφή, ενώ πολλά φθείρονταν εντελώς. Το κράτος δεν ανανέωνε την κυκλοφορία τους και τα άφηνε να ρυπαίνονται και να καταστρέφονται, διότι το γεγονός αυτό απέβαινε προς όφελός του, αφού τα είχε εκδώσει σε αντικατάσταση των παλαιών αργυρών
νομισμάτων.
Η απαξίωσή τους ήταν τέτοια, ώστε ακόμη και ο βασιλιάς Γεώργιος Α΄ τα είχε αποκαλέσει «μικρά ακάθαρτα χαρτιά»! Τελικά, με Νόμο του 1910, αποσύρθηκαν από την κυκλοφορία και αντικαταστάθηκαν πάλι με αργυρά νομίσματα. Για την απόσυρση ακολουθήθηκαν πολύπλοκες διαδικασίες καθώς και η έγκριση από του πρώτου Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου -το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο της εποχής- που είχε επιβληθεί στην Ελλάδα από το 1897. «Λιμοκοντόροι» ξανακυκλοφόρησαν μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η υποδοχή τους ήταν διθυραμβική και οι χρονογράφοι… άστραψαν και βρόντηξαν. ≠
