Ο αξιολάτρευτος «μπούφος» του ελληνικού κινηματογράφου Φραγκίσκος Μανέλλης

Πως έγινε κωμικός χάρη σε ένα φιάσκο όταν ήταν ακόμη άσημος κομπάρσος

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

Ο Φραγκίσκος Μανέλλης, ο αγαπημένος «μπούφος» του ελληνικού κινηματογράφου, υπήρξε αυτοδημιούργητος και «ξεφύτρωσε στον θεατρικό κάμπο σαν μανιτάρι», όπως έγραψε ο Σώτος Πετράς[1]. Αλλά κάθε άλλο παρά αμελητέα ήταν η παρουσία του στα καλλιτεχνικά δρώμενα της χώρας. Η διάθεση, ο σωματότυπός του, η πείρα που απέκτησε από τη συμμετοχή του στα καλλιτεχνικά δρώμενα, όταν ακόμη ήταν είκοσι ετών, του επέτρεψαν να καθιερώσει τον ιδιαίτερο τύπο που γνωρίσαμε στις περισσότερες από πενήντα πέντε ταινίες που συμμετείχε. Γεννημένος στην Αδριανούπολη της Ανατολικής Θράκης το 1909, ήταν γόνος ιταλικής οικογένειας (Manella) ηθοποιών.

Φραγκίσκος Μανέλλης (1909-1978)

Ο Φρ. Μανέλλης ήταν ένας από τους κομπάρσους, τους οποίους μάζευε ο διοργανωτής μελοδραματικών παραστάσεων Βασίλης Κανδύλης, μεταξύ των άγνωστων χασομέρηδων των καφενείων. Τους χρησιμοποιούσε στις φτωχικές παραστάσεις που έδινε το Ελληνικό Μελόδραμα στα «Ολύμπια». Ιστορική μάλλον έμεινε η πρώτη εμφάνισή του στην «Άιντα». Μαζί με τον Αμονάστρο, τον αρχηγό των Αιθιόπων, τον οποίο ερμήνευε ο μοναδικός Ηλίας Οικονομίδης, ερχόταν κι αυτός υποδυόμενος τον μαύρο αιχμάλωτο των στρατευμάτων του Αιγύπτιου στρατηγού Ρανταμές μπροστά στο βασιλιά. Αυτή η πρώτη παρουσία του στη σκηνή επρόκειτο να τον καθιερώσει και ως κωμικό!

Πως συνέβη αυτό; Ο Κανδύλης για να παρουσιάσει τους κομπάρσους ως μαύρους τους φορούσε στη δεύτερη πράξη μια σοκολατί «μάλια», έναν θώρακα που έκρυβε όμως το κορμί από τη μέση και κάτω. Από την μέση και πάνω βάφονταν μαύροι με ειδική μπογιά. Συνέβη λοιπόν ένα απρόσμενο. Στην πιο δραματική σκηνή, την ώρα που ο αλυσοδεμένος Αμονάστρο τραγουδούσε «η στολή μου αυτή σας δείχνει πως πολέμησα για την πατρίδα», αντί να ακουστούν χειροκροτήματα, το κοινό ξέσπασε σε γέλια και ξεφωνητά. Ο ερμηνευτής τα έχασε. Πρώτη φορά συνέβαινε αυτό. Γιατί γελούσαν οι θεατές; Η σοκολατί «μάλια» του Μανέλλη δεν ήταν φαίνεται καλά δεμένη και του έπεσε!

Το θέαμα βεβαίως προκαλούσε γέλια. Το πρωτοπαλίκαρο του Αμονάστρο εμφανιζόταν άσπρο από τη μέση και κάτω και ο Μανέλλης είχε μείνει με το βρακί. Το τι ακολούθησε δεν περιγράφεται. Ο ασπρόμαυρος πλέον Αιθίοπας Μανέλλης έτρεχε και όπου φύγει – φύγει, ώστε να φτάσει στα παρασκήνια και να δέσει τη «μάλια» του. Ουσιαστικά χάλασε την παρουσίαση του ωραίου μελοδράματος και ο Κανδύλης, ούτε λίγο – ούτε πολύ, έσπασε στο ξύλο τον Μανέλλη. Ακόμη περισσότερο τον απέκλεισε από το δικαίωμα να κάνει τον κομπάρσο στο Αθηναϊκό Μελόδραμα. Αλλά δεν το είχε πλέον ανάγκη.

Ήδη το 1934 είχε ανέβει στη σκηνή του θεάτρου «Αλάμπρα», συμμετέχοντας στην επιθεώρηση «Η Ελλάς του Περικλή», όπου καταγραφόταν στους πρωταγωνιστές μαζί με τη Σοφία Βέμπο, τον Κυριάκο Μαυρέα, τον Μίμη Καντιώτη κ.ά. Πρόκειται για μία από τις πλέον δημιουργικές και ακατάγραφες περιόδους της ζωής του, αφού ανέβηκε στις σκηνές σχεδόν όλων των αθηναϊκών θεάτρων δίπλα σε ηθοποιούς όπως ο Ορέστης Μακρής, η Ζαζά Μπριλλάντη κ.ά.

Το 1943 έκανε και την πρώτη εμφάνισή του στον κινηματογράφο στην ταινία «Η θύελλα πέρασε». Την ίδια περίοδο παρουσιαζόταν σε διάφορες εκδηλώσεις και συναυλίες, στις οποίες συμμετείχαν η Ρένα Βλαχοπούλου, ο Γιάννης Διανέλλος, η Μαρίκα Νέζερ, ο Ορέστης Λάσκος κ.ά. Πάντως, το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του το πέρασε σε περιοδείες στην επαρχία, σε βαριετέ στο Ζάππειο και σε αθηναϊκές γειτονιές. Ο Φρ. Μανέλλης ήταν παντρεμένος, σε πρώτο γάμο, με την Μαίρη Λαΐδου, θυγατέρα της στιχουργού Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, με την οποία εμφανιζόταν και ως επιτυχημένο ντουέτο. Απέκτησαν μία κόρη, τη χορεύτρια και συγγραφέα Ρέα Μανέλλη. Έφυγε από τη ζωή στις 11 Απριλίου 1978, σε ηλικία 69 ετών.

Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 20 Οκτωβρίου 2017.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Βασίλης Λογοθετίδης: Ο σεμνός κωμικός που έγραψε ιστορία στο σανίδι!

ΗΘΟΠΟΙΟΙ

Μεταβείτε στο άρθρο: Βασίλης Λογοθετίδης: Ο σεμνός κωμικός που έγραψε ιστορία στο σανίδι!

Ο «κοντόχοντρος… εραστής» της δεκαετίας 1950 Χρήστος Ευθυμίου

ΗΘΟΠΟΙΟΙ

Μεταβείτε στο άρθρο: Ο «κοντόχοντρος… εραστής» της δεκαετίας 1950 Χρήστος Ευθυμίου

Ο πιο «κακός» στην ιστορία του θεάτρου ήταν ο πρωταγωνιστής Πέτρος Λαζαρίδης

ΗΘΟΠΟΙΟΙ

Μεταβείτε στο άρθρο: Ο πιο «κακός» στην ιστορία του θεάτρου ήταν ο πρωταγωνιστής Πέτρος Λαζαρίδης