Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Το ψευδώνυμό του ήταν «Έτος», από το Τηλέμαχος, καταγόταν από την όμορφη Κέρκυρα και υπήρξε ευσυνείδητος καλλιτέχνης. Κομψός και ευπρόσωπος προκαλούσε ακράτητα γέλια με τις κινήσεις του στη σκηνή και το πηγαίο κωμικό του ταλέντο. Κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί το μέλλον του, όταν εμφανίστηκε ένα πρωί στα καμαρίνια της «Νέας Σκηνής» για να συναντήσει τον Κωνσταντίνο Χρηστομάνο. «Έτος Λεπενιώτης από τσου Κορφούς… θέλω να προσληφθώ στη “Νέα Σκηνή”», είπε ο ξερακιανός νέος, ο οποίος είχε πρωτοανέβει στο σανίδι, στη γενέτειρα του, όταν ήταν 14 ετών[1]. Μόνο συστατικό τα δημοσιεύματα των εφημερίδων της Κέρκυρας που έγραφαν με ενθουσιασμό για το ταλέντο του. Πίσω από εκείνη τη φιγούρα με τα όμορφα μάτια, ο Χρηστομάνος διέκρινε υποκριτικά προσόντα αλλά και ελκυστικά χαρακτηριστικά. Τον προσέλαβε με μισθό 120 δραχμές το μήνα. Από το 1902 που έκανε την πρώτη εμφάνισή του με το έργο «Ο Μπρινικόλ και η κόρη του» του Καπύς μέχρι που έφυγε από τη ζωή, το 1945 σε ηλικία 68 ετών, διέγραψε μια λαμπρή πορεία. Εξελίχθηκε σε σημαντικό και σεμνό θεατράνθρωπο.
O Tηλέμαχος Λεπενιώτης στην ταινία του «Ο Λιονταρής και τα
χασαπάκια».
Τέτοια ήταν η σεμνότητά του ώστε έδωσε αφορμή να συζητηθεί ευρέως το γεγονός πως κατέβαζε τα μάτια όταν συζητούσε με κυρίες. «Δεν ντρέπομαι αλλά λυπάμαι, δεν θέλω να δημιουργώ θύματα», έλεγε τότε ο Λεπενιώτης κάνοντας όσους τον άκουγαν να χαμογελούν[2]. Όταν διαλύθηκε ο θίασος της «Νέας Σκηνής», ο Λεπενιώτης συνεργάστηκε εκ περιτροπής με την Κυβέλη και τη Μαρίκα, παίζοντας σε διάφορες φάρσες, αλλά δημιούργησε και δικούς του θιάσους. Όλοι συμφωνούσαν πως τους τύπους που ερμήνευε ίσως να μην τους είχαν φανταστεί οι συγγραφείς που είχαν γράψει τα έργα. Πολλά οφείλουν στις ερμηνείες του οπερέτες και επιθεωρήσεις που συντρόφευσαν το ελληνικό κοινό τις δύο πρώτες δεκαετίες του 20ού αιώνα, ενώ το όνομά του συνδέθηκε και με τα περίφημα «Παναθήναια» του 1910, όπου δημιούργησε με επιτυχία τον ρόλο του ενωμοτάρχη αλλά και του απάχη την επόμενη χρονιά, με απάχισσα τη Ροζαλία Νίκα.
Ελάχιστα έχει αναφερθεί το γεγονός πως ο Τ. Λεπενιώτης ήταν από τους πρώτους Έλληνες ηθοποιούς που προσπάθησαν πολύ νωρίς να προσεγγίσουν την τέχνη του κινηματογράφου. Το 1915 ως σκηνοθέτης και ηθοποιός θα γυρίσει την άγνωστη εν πολλοίς ταινία «Ο Λιονταρής και τα χασαπάκια», η οποία θεωρήθηκε αποτυχημένη αλλά αποτελεί μέγα τεκμήριο για την ιστορία του ελληνικού κινηματογράφου[3]. Ήταν η μοναδική κινηματογραφική ταινία του αλλά αποδεικνύει το θάρρος του Λεπενιώτη, ο οποίος τόλμησε να προχωρήσει στο εγχείρημα όταν οι μεγάλοι ηθοποιοί της εποχής δεν καταδέχονταν το νέο μέσον, το οποίο θεωρούσαν και απειλή.
Τηλέμαχος Λεπενιώτης. Σκίτσο Ιωάννη Ραψομανίκη (Rapsos). Aπό τις συλλογές του «Συλλόγου των Αθηναίων».
Στις αρχές της δεκαετίας 1930 το ελληνικό θέατρο άλλαζε σελίδα και ο Τ. Λεπενιώτης ήταν εξ εκείνων που συμμετείχαν στις εξελίξεις. Το γυμνό και το προκλητικό έκαναν τους παλαιότερους να κάνουν λόγο για «πορνογραφία και γδύμνια»[4]. Από το 1932 και εντεύθεν ο Λεπενιώτης θα αποτελέσει βασικό στέλεχος του Εθνικού Θεάτρου, ερμηνεύοντας άπειρους ρόλους. Ανάμεσά τους ο «Αρχοντοχωριάτης» του Μολιέρου (1933), ο Μπάρτολο στους «Γάμους του Φίγκαρο» του Μπωμαρσέ και ο Καποράλ Τράπολας στο «Βασιλικό» του Αντ. Μάτεσι (1935). Έπαιξε επίσης στα έργα «Βαβυλωνία» του Δημ. Βυζάντιου, «Το τραγούδι της Κούνιας» της Μαρτίνεθ Σιέρρα, «Ο Σταυρός και το Σπαθί» του Αγγ. Τερζάκη, ο «Επιθεωρητής» του Γκόγκολ, «Οι πανουργίες του Σκαπίνου» του Μολιέρου κ.ά.
Διετέλεσε γενικός γραμματέας το 1927 και στη συνέχεια πρόεδρος του Σωματείου Ελλήνων Ηθοποιών (ΣΕΗ), συμβάλλοντας στην αναβάθμιση της θέσεως των ηθοποιών στην ελληνική κοινωνία. Ωστόσο, ορισμένες απόψεις του προκαλούσαν αντιδράσεις. Όπως το γεγονός ότι υποστήριζε την εξυγίανση του θεάτρου από τους «αμόρφωτους και ανίδεους». Όπως προανεφέρθη το ελληνικό θέατρο γυρνούσε σελίδα και υπήρξαν αντιδράσεις εκ μέρους του συντηρητικού κόσμου. «Δεν είναι δυνατόν το θέατρον, το ελαφρόν ή μουσικόν λεγόμενον θέατρον να είναι έρμαιον του πρώτου τυχόντος ανθρώπου» υποστήριζε ο Τ. Λεπενιώτης προκαλώντας σφοδρές αντιδράσεις. Η άποψή του ήταν ότι όποιος διέθετε «μερικάς χιλιάδας δραχμάς και ούτε κόκκον μορφώσεως ή γνώσεων περί θεάτρου» σκάρωνε έναν θίασο, ανέβαζε ότι τύχαινε με την ελπίδα να πλουτίσει ή για να αναδείξει κάποια φιλενάδα του[5]!
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 27 Φεβρουαρίου 2014
