Τα ΟΔΩΝΥΜΙΚΑ του Δήμου Λυκόβρυσης – Πεύκης

Μάρω Βουγιούκα – Βασίλης Μεγαρίδης

 

Ο Δήμος Λυκόβρυσης-Πεύκης προέκυψε το 2010 από την συνένωση των προϋφιστάμενων δήμων Λυκόβρυσης (Α) και Πεύκης (Β).

Α. ΛΥΚΟΒΡΥΣΗ

Η Λυκόβρυση βρίσκεται στα ΒΑ της Αθήνας, σε υψόμετρο 230, και περιβάλλεται από το Ηράκλειο, την Κηφισιά, την Μεταμόρφωση και την Πεύκη. Το όνομα είναι παραφθορά του τοπωνυμίου Γλυκόβρυσις, που οφείλεται πιθανόν σε πηγή της περιοχής με «γλυκό» νερό. Ως Γλυκόβρυσις αρχίζει να εμφανίζεται στους χάρτες της Αττικής από τα τέλη του 19ου αιώνα (π.χ. σε χάρτη του Μπέντεκερ του 1890), τοποθετούμενη πολύ κοντά στο Αράκλι (Ηράκλειο).

Ο τόπος άρχισε σιγά σιγά να κατοικείται και όταν το 1925 ανακηρύχθηκε η ανεξάρτητη Κοινότητα Ηρακλείου, συμπεριέλαβε μέσα στα όριά της και τη Λυκόβρυση. Το 1949 η Λυκόβρυση αποσπάστηκε από το Ηράκλειο και μαζί με περιοχές, που αποσπάστηκαν από τους Δήμους Ηρακλείου, Κηφισιάς, Αμαρουσίου και Μεταμόρφωσης, αποτέλεσε την ανεξάρτητη Κοινότητα Λυκόβρυσης.

Ο οικισμός είχε 600 κατοίκους το 1951, περίπου 3.200 το 1971 και περίπου 4.500 το 1981. Η Κοινότητα Λυκόβρυσης, που διατήρησε τον εξοχικό χαρακτήρα της, έγινε ανεξάρτητος Δήμος το 1996 και λειτούργησε μέχρι το 2010.

Η Λυκόβρυση έχει 109 οδούς και 4 πλατείες. Κύριες αρτηρίες είναι οι λεωφόροι Σοφοκλή Βενιζέλου και Αγίας Βαρβάρας, η οδός Γρηγ. Λαμπράκη και η λεωφόρος Ειρήνης (στα όρια με το Ηράκλειο). Στη Λυκόβρυση βρίσκονται διάφορα Ινστιτούτα και Εργαστήρια του Υπουργείου Γεωργίας (Αμπέλου, Οίνου, Εδαφολογίας, Λιπασματολογίας, Ελέγχου Σπόρων κ.ά.), η Μονή της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου (στα όρια με τη Μεταμόρφωση), το Ίδρυμα Μιχαήλ Τοσίτσα (στα όρια με το Δήμο Κηφισιάς) κλπ.

Β. ΠΕΥΚΗ

Η Πεύκη βρίσκεται στα ΒΑ του κέντρου της Αθήνας, στα νότια της Κηφισιάς, σε υψόμετρο 260, και περιβάλλεται από το Αμαρούσιο, την Κηφισιά, την Λυκόβρυση και το Ηράκλειο. Το όνομά της οφείλει στο δάσος των πεύκων που υπήρχε στην περιοχή του, η οποία ήταν παλαιότερα γνωστή με το τοπωνύμιο Μαγκουφάνα, από την οικογένεια κτηματιών της περιοχής Μαγκαφά ή Μαγγαφά. Η οικογένεια Μαγκαφά είχε βυζαντινές καταβολές, ένας μάλιστα από τους Μαγγαφάδες είχε διατελέσει αυλικός του αυτοκράτορα Μανουήλ Β΄ Παλαιολόγου).

Ο πευκώνας της Μαγκουφάνας ήταν αραιοκατοικημένος (το 1928 υπήρχαν 186 κάτοικοι). Βαθμιαία όμως ο τόπος άρχισε να συνοικείται κανονικά και οι κάτοικοί του να αυξάνονται με γρήγορο ρυθμό: το 1951 υπήρχαν 1.600 περίπου κάτοικοι, το 1971 περίπου 5.000 και το 1981 έφθασαν τους 10.800. Η τότε Μαγκουφάνα αρχικά ανήκε διοικητικά στο Δήμο Αμαρουσίου, αλλά το 1947 αποσπάστηκε από αυτόν ως ανεξάρτητη Κοινότητα Μαγκουφάνας και το 1961 μετονομάστηκε σε Κοινότητα Πεύκης. Δήμος έγινε το 1982 και λειτούργησε μέχρι το 2010. Παρά την οικιστική της ανάπτυξη η Πεύκη διατηρεί σε αρκετό βαθμό τον εξοχικό χαρακτήρα της.

Η Πεύκη έχει 157 οδούς και 4 πλατείες, που κατανέμονται στην κυρίως Πεύκη (η παλαιά Μαγκουφάνα) και στις περιοχές Άνω Πεύκη και Κάτω Πεύκη καθώς και στον οικισμό Ηλιακό Χωριό (το Ηλιακό Χωριό βρίσκεται προς την πλευρά της Λυκόβρυσης και πήρε το όνομα αυτό γιατί όλες οι ενεργειακές ανάγκες του καλύπτονται με ειδικές εγκαταστάσεις, από την ηλιακή ενέργεια). Κύριες οδικές αρτηρίες της Πεύκης είναι η Λεωφόρος Ειρήνης, οι οδοί Νικ. Πλαστήρα, Δημοκρατίας, Αγίας Παρασκευής, Ελευθ. Βενιζέλου, Χρυσοστόμου Σμύρνης κ.ά. Ομαδοποιήσεις ονομασιών των οδών δεν παρατηρούνται, με εξαίρεση το Ηλιακό Χωριό, στο οποίο όλοι οι δρόμοι έχουν ονόματα από την ελληνική αρχαιότητα και μυθολογία. Αξιοσημείωτοι είναι και οι πευκώνες της Πεύκης (Δημοτικό Άλσος, Άλσος Κατσίμπαλη-Μορέλλα, Άλσος Βαρβαρέσσου).