Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς
Ένας Έλληνας ομογενής και διορατικός επιχειρηματίας από τη Βιέννη, ο Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος, υπήρξε ο πρώτος οικιστής του Νέου Φαλήρου. Εκείνος επέλεξε να ανεγείρει μία πολυτελή κατοικία στο αλίπεδο του Φαλήρου, το οποίο όπως εύστοχα έγραψε ο Δήμος Βρατσάνος ήταν «έρημον και ωμοίαζε με λιμνοθάλασσαν»[1]. Συμπλήρωσε δε ότι ήταν «ένα τέλμα εκτεταμένον, γεμάτο από βούρλα, ενώ κουνούπια κατά σμήνη και αλεπούδες το ενέμοντο»! Μόνον το καλοκαίρι πλημμύριζε με κόσμο από τότε που ξεκίνησε η λειτουργία του ατμοκίνητου σιδηροδρόμου Αθηνών – Πειραιώς (1869)[2]. Τον υπόλοιπο καιρό η ερημιά στο Φάληρο ήταν παροιμιώδης.
Ο πρώτος οικιστής Κωνσταντίνος Γιαννόπουλος και η πρώτη οικία του
Φαλήρου. Σκίτσα δημοσιευμένα στον Τύπο της εποχής.
Μέχρι το 1875 που ολοκληρώθηκε η κατοικία Κ. Γιαννόπουλου, μόνον λίγες φτωχικές παράγκες υπήρχαν στην περιοχή, στην οποία κυριαρχούσαν δύο τοπωνύμια: Μαδάρα και Μάντρα του Χαϊμαντά. Ένας μικρός οικίσκος χρησίμευε ως σταθμός του σιδηροδρόμου. Όποιος επιθυμούσε να ταξιδεύσει έπρεπε να πληρώσει μια σφάντζικα που αντιστοιχούσε σε 79 λεπτά της δραχμής. Σε μικρή απόσταση από τη θάλασσα μερικές παράγκες χρησίμευαν ως πρόχειρα εστιατόρια. Την εικόνα συμπλήρωνε ένα πρόχειρο θεατράκι, λίγο πιο πέρα από το περίπτερο του σιδηρόδρομου. Εκεί έδιναν παραστάσεις θίασοι ιταλικού μελοδράματος και γαλλικής οπερέτας.
Κοσμοπολίτης και μορφωμένος οικογενειάρχης ο Κ. Γιαννόπουλος χαρακτηρίσθηκε ως ο νεότερος «Δημήτριος ο Φαληρεύς» από τον Δήμο Βρατσάνο, ο οποίος διέσωσε πολλά στοιχεία για τις δραστηριότητές του. Όπως ότι κατασκεύασε, βορείως της κατοικίας του, έναν τεχνητό λοφίσκο επί του οποίου έκτισε μία ακόμη οικία. Οι σωζόμενες περιγραφές αναφέρουν πως το δεύτερο ακίνητο του Κ. Γιαννόπουλου πάνω στον τεχνητό λόφο ήταν «ωραίον κατά τον ελβετικόν ρυθμόν chalet»[3]! Την περιποίηση του πρασίνου και τη διακόσμηση με άνθη και φυτά είχε αναλάβει ο γνωστός βοτανολόγος Θεόδωρος Ορφανίδης.
Η οικία Γιαννόπουλου ήταν πολυτελής και προνομιούχος. Διέθετε δική του αρτεσιανή πηγή, της οποίας το νερό εθεωρείτο ιαματικό. Το όνομά του απαθανατίστηκε και παραδόθηκε στην αιωνιότητα αφού μία οδός φέρει το όνομά του. Στη συμβολή των σημερινών οδών Κ. Γιαννοπούλου και Ειρήνης βρισκόταν το ακίνητό του, το οποίο συμπεριλήφθηκε στο οικόπεδο που ανεγέρθηκε το «Ακταίον». Ο Κ. Γιαννόπουλος εκλεγόταν πάρεδρος του δήμου Πειραιώς έως το τέλος της ζωής του[4]. Ένας συγγενής του, ο Αντώνιος Ζυγομαλάς, αγόρασε τεράστια έκταση για λόγους εκμεταλλεύσεως.
Εξάλλου ο Κ. Γιαννόπουλος, σε συνεργασία με τον αδελφό του Δημοσθένη, ανέπτυξαν οικοδομικές δραστηριότητες στην περιοχή του Φαλήρου και στην Καλλιθέα. Ως δεύτερος κατά σειράν οικιστής του Φαλήρου θεωρείται ένας εύπορος σιτέμπορος, ο Ψαρούδας που ανήγειρε το δεύτερο αξιόλογο ακίνητο στην περιοχή και το οποίο στη συνέχεια πέρασε στην ιδιοκτησία της οικογένειας Γιουρδή. Βεβαίως οι πρώτοι οικιστές αντιμετώπιζαν πλήθος προβλημάτων. Ανάμεσά τους ο Θεμιστοκλής Ν. Φιλαδελφεύς, ο οποίος περιέγραψε με γλαφυρό τρόπο τις περιπέτειές τους. Είτε λόγω της εγκατάστασης οχλουσών χρήσεων, είτε λόγω της ανυπαρξίας υποδομών που επέτρεπαν όποτε έβρεχε να μετατρέπεται η περιοχή σε λίμνη.
Η πρώτη οικία του
Φαλήρου. Σκίτσο δημοσιευμένο στον Τύπο της εποχής.
Πάντως, έναν χρόνο μετά την ολοκλήρωση της οικία Γιαννόπουλου ένας πραγματικός οικοδομικός οργασμός ξέσπασε στο Νέο Φάληρο. Ξυλοτόμοι, λιθοτόμοι, κτίστες, πηλοφόροι, αρχιτέκτονες, σιδηρουργοί και όλοι όσοι ασχολούνταν με εργασίες οικοδομών είχαν βρει τον πραγματικό επαγγελματικό τους παράδεισο. Αρωγός στις προσπάθειές τους ήλθε η Κυβέρνηση, η οποία αποφάσισε να τροποποιήσει τη ρυμοτομία της περιοχής και έτσι να επιτρέψει την ανάπτυξή της με την έκδοση ενός βασιλικού διατάγματος τον Νοέμβριο 1876[5]. Έτσι, έκλεινε και τυπικά η πρώτη περίοδος δημιουργίας του Νέου Φαλήρου το οποίο το 1889 είχε 242 κατοίκους και 896 κατοίκους το 1896.
Πρώτη δημοσίευση: Εφημερίδα «Δημοκρατία» 14 Ιουνίου 2022.
