Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδά
Ο Μαραθώνας το καλοκαίρι του 1963, ύστερα από χιλιάδες χρόνια σιωπής και μοναξιάς, ξαναζωντάνεψε με τις φωνές των 14.000 προσκόπων που συγκεντρώθηκαν εκεί για το «11ο Παγκόσμιο Τζάμπορη». Τζάμπορη (Jamboree) ονομάζονται οι μεγάλες σε κλίμακα προσκοπικές κατασκηνώσεις που συμβάλουν στην αλληλογνωριμία των προσκόπων από τη μια άκρη του κόσμου ως την άλλη.
Μαραθώνας (1963). Η διαμόρφωση του χώρου στο 11ο Παγκόσμιο Τζάμπορι.
Υπερνικώντας τις δυσκολίες της γλώσσας σφυρηλατούν δεσμούς φιλίας και αγάπης. Έτσι για δέκα ολόκληρες μέρες η καρδιά του παγκόσμιου Προσκοπισμού χτυπούσε, πριν από εξήντα χρόνια, στην ιστορική πεδιάδα του Μαραθώνος.
Ως γνωστόν, η ιδέα του Προσκοπισμού είχε γεννηθεί στην Αγγλία, όταν ο στρατηγός λόρδος Ρόμπερτ Μπέιντεν-Πάουελ σκέφθηκε να σχηματίσει την πρώτη αγγλική ομάδα το 1907, χωρίς ωστόσο να φαντάζεται την οικουμενική έκταση που θα λάμβανε αυτό το εγχείρημά του.
Στην Ελλάδα ιδρυτής του υπήρξε ένας εξαιρετικός άνθρωπος, ο Αθανάσιος Λευκαδίτης, με συμπαραστάτη του τον Κωνσταντίνο Μελά. Όταν μάλιστα ο τελευταίος πρότεινε την ανά τετραετία συγκέντρωση των προσκόπων όλων των εθνών, ο Ρόμπερτ Μπέιντεν-Πάουελ υιοθέτησε με ενθουσιασμό την ελληνική πρόταση. Έτσι το 1ο Τζάμπορη πραγματοποιήθηκε στο Λονδίνο το 1920.
Το έμβλημα του Τζάμπορη (1963).
Αρχές Αυγούστου 1963 στήθηκε τεράστια πάνινη πολιτεία στον Σχινιά του Μαραθώνος. Σε έκταση σχεδόν τριών χιλιομέτρων χιλιάδες σκηνές κάθε χρώματος, δεκάδες σημαίες και αψίδες συνέθεταν μια ζωηρή εικόνα. Η κατασκήνωση διαιρείτο σε ένδεκα υποκατασκηνώσεις που έφεραν τα ονόματα των φυλών οι οποίες πολέμησαν στη μάχη του Μαραθώνος, δηλαδή: Ερεχθιίς, Αιγιής, Πανδιονίς, Λεοντίς, Ακαμαντίς, Οινωίς, Κεκρωπίς, Ιπποθρωντίς, Αιαντός, Αντιοχίς και Πλαταιαί.
Σε κάθε κατασκήνωση κατανεμήθησαν 1.200 πρόσκοποι, ηλικίας 14 έως 18 ετών, από όλες τις αντιπροσωπείες, με αποτέλεσμα να επιτευχθεί η ανάμειξη διαφόρων εθνικοτήτων, που ήταν και ο στόχος της διοργανώσεως.
Στην είσοδο της κατασκηνώσεως δέσποζε το σύμβολο του Τζάμπορη, το ρητό «Ανιχνεύετε υψηλότερα και ευρύτερα», ενώ δεξιά της κύρια πύλης είχαν τοποθετηθεί οι σημαίες των 88 χωρών που συμμετείχαν. Το έμβλημα του Τζάμπορη που είχε αναρτηθεί στο στήθος όλων των κατασκηνωτών παρίστανε τη βοιωτική ασπίδα με το προσκοπικό τριφύλλι στο κέντρο.
Μαραθώνας, Παγκόσμιο Τζάμπορι (Αύγουστος 1963). Ο διάδοχος Κωνσταντίνος και η πριγκίπισσα Ειρήνη με προσκοπική ενδυμασία συνομιλούν με την αντιπροσωπία από τις Φιλιππίνες.
Η τελετή έναρξης της διοργάνωσης την 1η Αυγούστου του 1963 πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του Τζάμπορη, όπου το γενικό σύνθημα έδωσε ο Διάδοχος Κωνσταντίνος με έναν συγκινητικό λόγο. Αμέσως μετά αναφέρθηκαν κατά σειρά οι χώρες στις οποίες πραγματοποιήθηκαν τα δέκα προηγούμενα Τζάμπορη, ενώ από τη συμβολική πυρά που είχε τεθεί άναψαν ισάριθμους κύλικες. Τη φωτιά ωστόσο του ενδέκατου κύλικα άναψε ο ίδιος ο Διάδοχος, υπό τους ήχους του ύμνου που συνέθεσε ο Μάνος Χατζιδάκις σε στίχους Νίκου Γκάτσου για τη συγκεκριμένη διοργάνωση:
Τζάμπορη, τζάμπορη
Θάλασσα και πεύκο, χώμα και βουνό,
Τζάμπορη, Τζάμπορη
κάποτε θα φτάσουμ’ ως τον ουρανό.
Οι επόμενες ημέρες κύλησαν με πολλές αθλοπαιδιές και καθημερινές λαογραφικές και εθνικές εκδηλώσεις. Από τις ξεχωριστές στιγμές υπήρξε η παρέλαση των προσκόπων στη Λεωφόρο των Εθνών στον Μαραθώνα. Κατά τη διάρκειά της ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Τζων Κέννεντυ απηύθυνε μαγνητοσκοπημένο χαιρετιστήριο μήνυμα, εξυμνώντας την επιλογή του Μαραθώνα για την τέλεση του 11ου Παγκόσμιου Τζάμπορη.
Παράλληλα τα φώτα της δημοσιότητας συγκέντρωσε και η παγκόσμια προσκοπική εορτή που πραγματοποιήθηκε στο Παναθηναϊκό Στάδιο, της οποίας το πρόγραμμα περιλάμβανε λαμπαδηφορία, εθνικά τραγούδια και χορούς, αλλά και αναπαραστάσεις ιστορικών γεγονότων. Οι εισπράξεις της διοργάνωσης αυτής διετέθησαν για υποτροφίες των Ελλήνων άπορων προσκόπων στο εξωτερικό.
