Το τέλος της μεταξουργίας στην Ελλάδα και του Μεταξουργείου των Αθηνών

Γράφει ο Ελευθέριος Γ. Σκιαδάς

 

Το καλοκαίρι του 1912 οριζόταν με πανηγυρικό τρόπο το τέλος της παραγωγής του μεταξιού στην Ελλάδα! Εγκαινιαζόταν στο Ζάππειο Μέγαρο από τον βασιλιά και το σύνολο του πολιτικού κόσμου της χώρας η «Σηροτροφική και Μεταξουργική Έκθεσις». Τις προηγούμενες δεκαετίες η μικρή Ελλάδα είχε σημαντικό για το μέγεθός της μερίδιο στις εξαγωγές, οι οποίες ωστόσο μειώθηκαν λόγω της εμφάνισης του τεχνητού μεταξιού, της εισόδου στην αγορά της Κίνας και της στροφής των καλλιεργητών σε άλλα πιο επικερδή προϊόντα. Παρά τις οργανωμένες και αξιοπρόσεκτες προσπάθειες της ελληνικής Πολιτείας αυτός ο κλάδος δεν μπόρεσε να ανακάμψει.

Εξάλλου το σύνθημα είχε δώσει, τουλάχιστον λίγες δεκαετίες νωρίτερα το Μεταξουργείο Αθηνών, η μεγαλύτερη μονάδα της χώρας, στην οποία οφείλει το όνομά της η παραδοσιακή γειτονιά. Ο οραματιστής της βιομηχανίας Αθανάσιος Δουρούτης ήταν ο άνθρωπος που δήλωνε ότι «η Ελλάς έχει ανάγκην την Βιομηχανίαν». Μαζί με τον γιο του προσπάθησαν ανεπιτυχώς επί χρόνια να κρατήσουν ζωντανή τη δραστηριότητα. Τα εγκατέλειψαν και όταν διαπίστωσαν την αυξημένη ζήτηση για αστική κατοικία έσπευσαν να κατατμήσουν σε μικρότερα οικοδομικά τετράγωνα το τεράστιο συγκρότημα και να το μετατρέψουν σε κατοικίες. Τότε διανοίχθηκαν και οι οδοί Γιατράκου και Γερμανικού.

Το τελευταίο τμήμα που διασώθηκε δωρήθηκε στον Δήμο Αθηναίων και μετατράπηκε σε σπουδαία Πινακοθήκη. Το πρώην εργοστάσιο, σχεδιασμένο το 1833 από τον Δανό αρχιτέκτονα Χανς Κρίστιαν Χάνσεν για εμπορικό κέντρο εγκαταλείφθηκε χωρίς να ανταποκριθεί στον σκοπό του και λειτούργησε ως Μεταξουργείο μόνον επί μία εικοσαετία (1855-1875). Υπήρξε η μεγαλύτερη μονάδα της χώρας μας και από τις μεγαλύτερες των Βαλκανίων. Ο τελευταίος απόγονος της οικογένειας πριν φύγει από τη ζωή δώρισε στην πόλη των Αθηνών το σύνολο των κινητών και των ακινήτων που διέθετε η οικογένεια Δουρούτη στην περιοχή του Μεταξουργείου.